Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Ik wandel in gedachten

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is te vinden in de volgende veelgebruikte liedbundel(s):
Liedboek 2013 480
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Ik wandel in gedachten
Herkomst
Titel Mitt hjerte alltid vanker
Taal Noors
Land Noorwegen
Periode 1732
Tekst
Dichter Hans Adolph Brorson
Vertaler Ria Borkent
Cor Waringa (Fr)
Bijbelplaats Matteüs 8:20
Lucas 9:58
Filippenzen 2:6-8
Johannes 1:10-11
Lucas 2:1-20
Psalm 84:4
Metrisch 7-6-7-6-7-6-7-6
Muziek
Melodie Mitt hjerte alltid vanker
Herkomst Zweedse volksmelodie uit Västergötland 1816
Solmisatie 6-6-3-3-2-1-7-6-5
Gebruik
Kerkelijk jaar Kerstnacht
Liedbundels
Liedboek 2013 480
Lieteboek 2013 480
Een vogel is er thuis 117
Rechten
Vertaling Liedboek bv
Opgenomen in licentie Liedboek Online

Ik wandel in gedachten is een vertaling door Ria Borkent van het Noorse kerstlied: Mitt hjerte alltid vanker. Dit lied is weer een vertaling van een gedicht van de Deense dichter en Lutherse bisschop Hans Adolph Brorson (20 juni 1694 - 3 juni 1764).

Opname beluisteren

Noorse versie:
  • Op 25 augustus 2001 traden Haakon, kroonprins van Noorwegen en Mette-Marit Tjessem Høiby in het huwelijk in de Dom in Oslo. Tijdens hun huwelijksdienst zong Mari Boine "Mit hjerte alltid vanker', het bekendste kerstlied van Noorwegen, in het Sami. Hieronder is dat te zien. De eerste vijfendertig seconde is er weinig te horen, maar wel veel te zien: Mette Marit die zich voorbereidt op het optreden en Mari Boine die binnenkomt en Koning Harald V en zijn vrouw koningin Sonja groet met een buiging. Dan geeft de gitaar een toon en zet ze in. De finale waarin ze 'belt' is adembenemend.
  • Nederlandse versie: GKV, Leens; Organist: Hilda Rodenboog (voorspel en zettingen: Henk Vogel)
  • Gospelgroep Promise:
  • Mitt Hjerte Alltid Vanker · Lewi Bergrud · Kristin Sevaldsen · Dag Stokke · Nora Foss Al Jabri:

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet volledig worden weergegeven. De eerste strofe luidt:

Ik wandel in gedachten
in Gods geboortehuis,
gezegend zijn de nachten
van kerst, hier ben ik thuis.
Mijn hart vergeet de wereld
van haast en regeldruk.
Hier vind ik Jezus’ kribbe,
geloof is mijn geluk.

Ontstaan

'Mitt hjerte altiid vanker' is een Scandinavische kersthymne geschreven en gecomponeerd door de bisschop en hymne schrijver Hans Adolph Brorson (20 juni 1694 - 3 juni 1764). Het werd voor het eerst gedrukt in 1732. Zoals bij veel oude hymnes is de tekst door de tijd aangepast en gemoderniseerd. Oorspronkelijk had het lied elf strofen. De grootste verandering is gemaakt doordat het oorspronkelijke laatste vers is verdwenen in zowel de Deense als de Noorse versie.

Inhoud

Het lied staat in de traditie van het Lutherse piëtisme van de Skandinavische landen. De beelden en de verhalen uit de bijbel worden in deze vroomheidstraditie ’vanuit het hart’ overdacht. Ze hebben daar de mooie naam ’hjertelighed’ voor.

’Christus die niet welkom is in deze wereld’ is een belangrijke traditie in de viering van het Kerstfeest. De traditie heeft verschillende bijbelse bronnen: de woorden van Jezus dat ’de Mensenzoon geen plaats heeft om zijn hoofd neer te leggen’ (Mattheus 8:20, Lukas 9:58), de woorden van Paulus uit de Filippenzenbrief dat Christus zijn gelijkheid aan God niet vasthield, maar zich vernederde (Filippenzen 2:6-8 ) en de beginwoorden van het Evangelie van Johannes dat ’het woord in de wereld’ kwam, maar dat ’de wereld hem niet gekend’ heeft (Johannes 1:10.11). Door vanuit deze gegevens het evangelie van Lukas te lezen is de bekende uitleg ontstaan dat Jozef en Maria niet in de herberg terecht konden, alleen maar in een stal. Als je Lukas’ geboorteverhaal (Lukas 2:1-20) zo leest ontstaat er een schrijnende paradox: hoe kan het zijn dat deze hemelse mens onder zulke nederige omstandigheden ter wereld komt? Het lied van Brorson is een uitgebreide meditatie over deze paradox. Zijn oorspronkelijke lied kent elf coupletten en zeven daarvan gaan over deze tegenstelling tussen de goddelijke mens en zijn nederige plaats.

Het originele van Brorson is dat hij ook verwijst naar ’de Mensenzoon die geen plaats heeft om zijn hoofd neer te leggen'. In Brorsons oorspronkelijke achtste strofe schrijft hij: ’Hij die met goddelijke Almacht de gehele wereld zal oordelen, heeft niets waartoe hij zijn hoofd kan buigen.’ In de daaropvolgende strofe, die in zijn geheel in de Nederlandse vertaling is opgenomen, werkt hij dit uit door te verwijzen naar de dieren in het eerste deel van Jezus’ woorden: ’de vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon...’. De vogels associeert hij met de mus en de zwaluw uit Psalm 84:4, waarschijnlijk omdat in de psalm er ook een tegenstelling is tussen de mus en de zwaluw die een huis hebben en de psalmist die daar nog zo naar smacht. Brorson verandert de vos in een leeuw, waarschijnlijk om naast de onogelijke vogeltjes ook de machtige koning der dieren in beeld te hebben. Hoog en laag in het dierenrijk hebben beide onderdak, maar de hoge, hemelse mens niet, lijkt hij te zeggen.

In het lied van Brorson wordt de tegenstelling anders opgelost: Christus moet in het hart van de gelovige komen wonen (strofe 4). De gelovige zelf kan helpen om de vernedering en vervreemding van Christus ongedaan te maken, door hem in het eigen hart een woonplaats te bieden. Zo wordt het hart van de mens de woonplaats van Christus. In het lied wordt deze woonplaats van Christus niet vergeleken met de stal of de grot uit de geboortemythes en zelfs niet met de bijbelse voederbak. Het hart wordt vergeleken met de doeken waarin Maria haar pasgeboren kind wikkelde. Zo intiem en teder is de omgang tussen Christus en de ziel. Dit beeld verleidde Ria Borkent tot enkele van de mooiste regels uit het nieuwe liedboek:

Ik ben met ziel en zinnen
geopend, wonderstil.
Kom, wikkel u, Heer Jezus,
in diepten van mijn ziel.

(Toelichting: Coen Wessel).

Muziek

  • Het lied wordt meestal gezongen op een Zweedse volksmelodie uit Västergötland uit 1816. In Liedboek 2013 staat de Noorse variant).
  • In koorboeken staat ook wel een melodie gecomponeerd door Hardenack Otto Conrad Zinck, gepubliceerd in 1801.

Muziekuitgaven

koorzetting SSA, Det Norske Jentekor (transcript K. Spijker)

Zie het artikel Zie Mitt hjerte alltid vanker (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.

Hymnologische informatie

Cor Waringa heeft de Friese vertaling gemaakt: Yn tinzen wol ’k weromgean

Literatuur

Toelichting:

Culturele informatie

Het lied is in de Scandinavische landen zeer geliefd en bijna elke artiest heeft het wel een keer opgenomen. Er zijn versies in oude muziekstijlen, bijv. met luit. Maar ook langzame jazzversies. En zelfs een metal-versie. Enkele voorbeelden.

  • Koorversie: Oslo Gospel Choir (geen beeld):
  • Viool/piano/gitaar:
  • Trompettiste Tine Thing Helseth:
  • Antestor (metal):

Externe links


Etalagester
Fairytale bookmark gold.svg Dit artikel voldoet aan de kwaliteit en uitgangspunten die gelden voor de informatie op Kerkliedwiki.
Meer van dit soort artikelen staan in de Etalage
.