Jan van Opbergen

Jan van Opbergen

Geboren	Overloon, 5 april 1930
Overleden	Amsterdam, 7 februari 2003
Rechten	Beschermd t/m 1 januari 2074

Priester-dichter Jan van Opbergen werd op 5 april 1930 geboren in Overloon en overleed op zeven februari 2003 in Amsterdam.

Jan van Opbergen heeft zijn middelbare school, zijn filosofische en theologische opleiding gekregen binnen de Congregatie van de Priesters van het Heilig Hart, S.C.J. Hij was lid van deze congregatie tot het einde van zijn leven. Na zijn priesterwijding in 1957 dacht hij te worden benoemd tot missionaris in Kongo, maar hij werd naar Amsterdam gestuurd voor een opleiding tot maatschappelijk werker en wordt benoemd als directeur en pastor in een clubhuis in de Mercatorbuurt (Oud-West). Toen het pand als clubhuis werd gesloten, huurde Jan van Opbergen met anderen dit huis om een 'open-huis-van-de-kerken' te beginnen. De opzet was: overleg met de buurtparochies over andere vormen van kerk-zijn, liturgievieringen, bezinning op de Schrift en het houden van oecumenische vieringen. Centraal hierbij stond het doorvoeren van een andere kijk op religie, kerk en maatschappij, zoals deze in aanzet was gegeven door het tweede Vaticaans Concilie. Dit huis werd Het Kompas. De visie en het doel van Van Opbergen waren: aan de rand van de kerken experimenteren rondom oecumene en liturgie, in de hoop dat dit experiment ooit eens op het middenveld van die kerken zou worden gespeeld. De deelnemers waren mensen uit de volksbuurten.
Aanvankelijk had Het Kompas, ook toen het moest verhuizen naar de Tituskapel, nog een enthousiast jongerenkoor dat liederen zong van Huub Oosterhuis en Bernard Huijbers. Toen dit koor ophield te bestaan, deed zich de moeilijkheid voor dat de liederen van de studentenecclesia zonder ondersteuning van een koor niet meer gezongen konden worden. Daarom ging Jan van Opbergen zelf liederen schrijven. Qua taal waren ze directer, eenvoudiger dan de poëtische teksten uit de studentenecclesia. Voor de muziek koos hij meestal eenstemmige melodieën die bij zijn gemeente bekend waren, zodat iedereen alles kon meezingen. Wel was het zo dat de inhoud van zijn liederen geheel en al voortkwam uit de nieuwe theologie van het concilie. Vooral de Latijns-Amerikaanse bevrijdingstheologie inspireerde hem.
Omdat de Kompasliturgieën aan abonnees in Nederland en Vlaanderen toegezonden werden, kregen ze een grotere bekendheid en ze vonden veel weerklank bij andere groepen. Daarmee is Jan van Opbergen een van de weinige Nederlanders geworden die erin geslaagd is zó te schrijven, dat hij een oecumenisch geloven invoelbaar maakte voor alle lagen van de bevolking.
Zelf schreef hij daarover in 1986: Het zijn bijna allemaal rechttoe rechtaan teksten met weinig of geen dubbele bodems. Ik ben of voel me dan ook geen dichter, maar schrijf af en toe een lied om de Oude Schrift en de concrete situatie van nu met elkaar te verbinden. Niet gemaakt dus op tijdsbereik, maar op keuze-nú.

(Tekst gedeeltelijk ontleend aan het In memoriam dat door Theo Buysman en Harry Krebbers is geschreven, en gepubliceerd in de postuum verschenen liedbundel Aan jou dit lied).

Liederen

• Aan jou dit lied, mijn hemelwaker
• Aan zon en maan een mensengroet
• Aarde, mijn aarde, diep ontluisterd
• Als vrouw van lichte zeden
• Breng ons daar waar mensen leven
• Daar lag ik met mijn oorschelp op een steen
• Dag mensen om mij heen
• Dag van staken om te waken bij het leven
• Dat nieuwe geestkracht ons vervult
• Dat wij verrijzen dankzij hem
• De Naam van God is ooit aan ons gegeven
• De grote Jozefdromen
• De handelaars in rust en veiligheid
• De mantel van de liefde bedekt het kwade niet
• De mussen in de bomen
• De vorsten dwingen ons tot volgzaamheid
• Dit is de dag dat Hij rustte die ons heeft geschapen
• Dit is de dag die de Heer heeft gemaakt en gegeven (van Opbergen)
• Dit is de dag van het licht en van lente, nieuw leven
• Een vrouw uit Galilea
• Er is een steen verlegd
• Eten genoeg, brood om te delen
• Genade, vrede, iedereen
• Het paasfeest was op handen
• Hier wordt het land gezocht waar wij gelijken zijn
• Hij is verrezen en gaat ons voor
• Ik zie de hemel opengaan
• Jij, diep in ons verscholen
• Kom haastig, Heer, om te bevrijden
• Kom jij ons nog bevrijden
• Laat nu de jongste binnenkomen
• Niet als een magische kracht
• Reizgje mei ús en gean út ljochtsjend foar
• Sta op voor het leven, de God van bevrijding
• Tegen het duister dat verwarring zaait
• Uit de graven en spelonken
• Vervul dit huis met hart en geest
• Vrede voor jou, hierheen gekomen
• Vrede, geluk, vreugde en toekomst
• Wat kon in Kana kan opnieuw
• Wie durft nog spreken uit naam van God
• Wie leidt de slaven naar de vrijheid toe
• Wie moet zwijgen, zal gaan spreken
• Wij bidden Jou
• Wij bidden om de Geest die leven doet
• Wij bidden om vrede ten oosten vlakbij
• Wij gaan de weg die velen zijn gegaan
• Wij gaan de weg van oude woorden
• Wij gaan weer verder vol van hoop
• Wij komen tezamen (van Opbergen)
• Wij roepen om de geest van Abraham
• Wij vieren God als het licht in de mensen ontstoken
• Woorden verdwijnen, mensen gaan voorbij
• Zet nu de deur maar open (Opbergen)
• Zijn niet de mensen opgezadeld
• Zijn wij een oud en dicht kasteel
• Zijn wij een oud of nieuw geslacht
• Zing van de Geest die ons brengt tot elkander
• Zoals de vissen in de baaien
• Zolang de mens voorbij zal draven

Dit artikel is helaas nog slechts een beginnetje. Kerkliedwiki nodigt u uit uw kennis te delen door het artikel te verbeteren.