Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Dit jaar besteedt de Adventskalender aandacht aan 500 jaar Lutherliederen en 300 jaar Bachs koraalcantates – In 2025 zijn er 10 zangmiddagen, verspreid over het land! Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Kerkliedwiki:Info

Uit Kerkliedwiki
(Doorverwezen vanaf Kerkliedwiki)
Ga naar: navigatie, zoeken

Kerkliedwiki is een particulier initiatief van Stichting Kerkmuziek Netwerk (ontwikkeld door Lydia Vroegindeweij) om de kennis over allerlei bronnen in de kerkmuziek beter te ontsluiten voor theologen, kerkmusici en geïnteresseerden. Het project wordt volledig gerealiseerd door vrijwilligers en zonder subsidie.

Hieronder staat het plan beschreven met aanleiding, achtergrond en inhoudelijke doelen.

Wat is het concept?

Kerkliedwiki.nl is een website op basis van het Wikipedia-concept en gebouwd in dezelfde software: MediaWiki. In deze online database worden artikelen opgenomen over elk kerklied uit de veelgebruikte liedbundels in de Nederlandse en Vlaamse kerken. Naast de artikelen per lied zijn er ook pagina's met de inhoudslijsten per liedbundel en ondersteunde pagina's met relevante aanvullende informatie over onder andere dichters, componisten, liturgische aspecten.

Per lied staat er in de Kerkliedwiki een artikel. Het artikel per lied bevat achtergrondinformatie over het lied, de tekstdichter en de componist. Ook is het mogelijk om een of meer uitvoeringen van het lied te beluisteren ter oriëntatie of educatie. De liederen zelf (tekst en muziek) staan zelden op de Kerkliedwiki. Dat heeft alles te maken met het respecteren van het auteursrecht. Voor kerkmusici en koren biedt Kerkliedwiki een concrete wegwijzer naar de vindplaatsen van bijpassende bewerkingen over het lied (koor- of orgelliteratuur). Zo mogelijk worden die bewerkingen gecodeerd met moeilijkheidsgraad en geschatte tijdsduur. Ook worden aanwijzingen gegeven worden voor liturgisch gebruik van het lied, en kunnen verbindingen worden gelegd met andere cultuurvormen.

Ontstaan van het plan

Het plan voor de Kerkliedwiki is ontstaan in de praktijk: voor het kiezen van passende liederen in een liturgie is er behoefte aan een goed overzicht van de bruikbare liederen op basis van allerlei kenmerken. Tekst en inhoud, maar ook de relatie met bijbelplaatsen of thema's, de geschiktheid bij het moment in de liturgie of het kerkelijk jaar, passend bij de groep waarmee het lied gezongen wordt. Voor kerkmusici is het wenselijk om bij een lied snel geschikte voorspelen of bewerkingen voor een instrument of koor te kunnen vinden. Daarvoor bestaan goede (internationale) bronnen, ook op internet, maar het doorzoeken daarvan kost tijd. Wat ontbrak was een directe verwijzing vanuit de Nederlandstalige liedbundels naar dit materiaal. Zeker voor nieuwe liederen op klassieke melodieën van buitenlandse liederen is dit een uitkomst. Kerkliedwiki is gestart in december 2012. Vanaf december 2013 is de website publiek toegankelijk.

De inhoud van Kerkliedwiki

Kerkliedwiki is een verzameling online artikelen. Elk lied krijgt een eigen artikel. Een artikel is één pagina op het scherm (lengte onbeperkt). Elk artikel start met een korte samenvatting en daaronder een inhoudsopgave voor het snel bereiken van de gewenste informatie op de pagina. Elke pagina heeft een infobox met alle basisgegevens over het lied (dichter, componist, titel, bijbelplaatsen, etc.) De gegevens per lied worden ingevuld via een online formulier. Elk lied wordt zodra het wordt opgeslagen (automatisch) ingedeeld in diverse categorieën. Bijvoorbeeld de bundels waarin het lied voorkomt, het genre, moment kerkelijk jaar, ontstaansperiode, land van herkomst. Kerkliedwiki maakt gebruikt van de aanvullende techniek van Semantic MediaWiki. Het voordeel daarvan is dat de liederen ook eenvoudig te selecteren zijn door het combineren van allerlei ingevoerde gegevens. Zo kunnen liederen worden gezocht per categorie (bijv. alle liederen die horen bij Advent, of alle liederen uit de 18e eeuw) maar ook combinaties daarvan. Het zoeken van liederen met eenzelfde melodie (de zogeheten contrafacten) is ook mogelijk gemaakt, via een semantische codering van het solmisatieschema per lied.

De hele wiki is via een in te typen tekst in het zoekveld fulltext doorzoekbaar. De zoekresultaten worden gepresenteerd zoals we dat gewend zijn van Wikipedia of Google: gevonden tekst + context. Zoekresultaten worden bovendien geordend op type: eerst de resultaten met de zoektekst in een titel, vervolgens die met de tekst ergens in een artikel.

De voordelen van een wiki

Voordelen van het concept van de Kerkliedwiki zijn o.a.:

  1. Alle informatie is online te raadplegen, een internetverbinding is voldoende.
  2. De ingebouwde zoekmachine in de software van Wikimedia is zeer gedegen en biedt uitstekende zoekmogelijkheden.
  3. De omvang is niet begrensd door de fysieke mogelijkheden van pagina's in een boek.
  4. Het materiaal is eenvoudig te actualiseren of aan te vullen (opbouwwerk, groeimodel).
  5. Audiovisueel materiaal kan eenvoudig worden toegevoegd en geraadpleegd. Luistervoorbeelden, midi-files, filmpjes worden embedded geplaatst op de website.
  6. Doorverwijzingen naar andere online bronnen (intern binnen de eigen wiki, of extern naar andere websites) of verkooppunten van bladmuziek is eenvoudig te realiseren.
  7. Ingebouwde verwijzingen naar Koninklijke Bibliotheek voor bibliografische gegevens aanvullende literatuur.
  8. De ‘wisdom of the crowd’ is goed te benutten en te raadplegen: bijv. helpen zoeken naar bronnen of voor het classificeren en timen van een bepaalde orgelbewerking.

Het vullen van de Kerkliedwiki

Net als in de originele Wikipedia kunnen artikelen door elke geregistreerde gebruiker worden ingebracht. Het uitgangspunt is dat experts op een deelonderwerp zich overal in de massa kunnen bevinden en hun kennis om niet willen inbrengen (The wisdom of the crowd). De informatie kan worden ingebracht door alle gebruikers. Correctie en aanvulling wordt gezamenlijk geregeld o.a. via overlegpagina’s. Er is wel een groepje moderatoren die actief volgen of het proces correct verloopt en of er geen onbedoelde content wordt geplaatst. De sociale controle helpt ook mee om uitwassen te voorkomen. Anoniem bijdragen is niet mogelijk.

Voor de Kerkliedwiki werkt het nu als volgt:

  • er komt gekwalificeerde informatie op (bijv. afkomstig van experts op deelgebieden, kerkmusici, theologen).
  • er wordt door geregistreerde gebruikers aangevuld.
  • er is een team van moderatoren dat bewaakt dat de wiki correct gebruikt en gevuld wordt.
  • er is een redactie die regelmatig de aanvullingen checkt en van een waarmerk 'kwaliteitsinformatie' voorziet.
  • uitgevers van bladmuziek en tijdschriften met muziekbijlagen zorgen zelf voor het correct ontsluiten van hun materiaal per lied.

Redactionele organisatie en kwaliteitsbewaking

Kerkliedwiki hanteert een redactiemodel, waarbij ingebrachte informatie/kennis vanuit de ‘crowd’, achteraf wordt voorzien van een kwaliteitsoordeel. Dat werkt als volgt:

  • Geregistreerde gebruikers brengen hun informatie in.
  • De redactie krijgt automatisch bericht als er nieuwe informatie is geplaatst en kan die gaan beoordelen. De onderwerpen kunnen worden toebedeeld aan bepaalde redactieleden (aandachtsredacteuren).
  • Het oordeel kent 4 standaard gradaties:
    • A+: topkwaliteit, geheel compleet en correct: artikel krijgt het keurmerk 'Etalage'.
    • A: compleet en correct.
    • B: compleet, maar nog niet helemaal correct: het artikel wordt zo mogelijk direct verbeterd.
    • C: nog niet compleet: het artikel krijgt het keurmerk 'Beginnetje'. En komt op een lijst om verder aangevuld te worden.

Training

Voor het inwerken van mensen die willen meehelpen organiseert de Stichting Kerkmuzieknetwerk regelmatig samen met een kerkelijke gemeente Kerkliedwiki Schrijfdagen. Hier komen mensen bij elkaar om samen aan de slag te gaan met het beschrijven van liederen. Er is mogelijkheid voor instructie en ondersteuning en er worden ideeën uitgewisseld voor een nog betere functionaliteit van de Kerkliedwiki.

Exploitatie

Kerkliedwiki is een gratis informatiebron. De kosten worden gedragen door de Stichting Kerkmuzieknetwerk, die daarvoor afhankelijk is van donaties. De kosten worden zo laag mogelijk gehouden door gebruik te maken van open source software. De kosten voor webhosting en dataverkeer moeten wel gedragen worden. Bent u bereid om de Kerkliedwiki hierbij financieel te ondersteunen dan zijn wij daar zeer mee geholpen. Neem contact met ons op via info@kerkmuzieknetwerk.nl.

Verkoop bladmuziek

Componisten die hun bladmuziek bij een lied via Kerkliedwiki willen ontsluiten zijn van harte welkom om dat via een link bij het betreffende lied aan te bieden. Dat kunnen links zijn naar gratis materiaal of naar betaald materiaal via de website van de componist of diens uitgever. Componisten die geen eigen webwinkel hebben kunnen hun muziek ook aanbieden via de webwinkel van Stichting Kerkmuziek Netwerk (bestellen, betalen via iDeal en direct via een link kunnen downloaden). Na aftrek van de kosten van het betalingsverkeer worden de opbrengsten gedeeld tussen de Stichting Kerkmuziek Netwerk en de componist(en).

Help mee met het vullen van de Kerkliedwiki: missionair en educatief

Het vullen van de Kerkliedwiki biedt uitstekende aanknopingspunten om missionair en/of educatief bezig te zijn in overzichtelijke korte projecten. Die projecten kunnen eenvoudig plaatselijk worden geïnitieerd.

  • Educatief: mensen zijn uit te dagen om zich in groepjes in de achtergronden van een bepaalde set liederen te verdiepen. De organisator van een workshop kan de bronnen ter beschikking te stellen, informatie geven zodat de deelnemers elk een artikel over een lied kunnen invullen in de wiki. Na een paar liederen weet men beter de weg in de bronnen en kunnen de deelnemers zelf thuis verder met het aanmaken van artikelen (in elk geval de basis gegevens vullen). Uiteraard worden tijdens zo’n workshop de liederen ook samen gezongen.

Voor studenten van HBO en WO opleidingen kan het nuttig zijn om een aantal liederen uit te diepen en de informatie van hun studiewerkstuk ook te publiceren in de Kerkliedwiki. Een begeleidende docent kan daarbij zelf goed sturing geven aan het te kiezen thema. De studenten komen via de redactie van de Kerkliedwiki in contact met experts.

  • Missionair: het is ook interessant om meer vanuit de culturele invalshoek met muziek bezig te zijn. Een workshop in de (openbare) bibliotheek kan ook mensen buiten de kerk interesseren voor de informatie rondom kerkliederen, wellicht vanuit de interesse in klassieke muziek.

Vragen?

De Kerkliedwiki wordt door steeds meer mensen gevonden. Per dag bezoeken circa 450 mensen de website. De waarde van Kerkliedwiki neemt toe, door de hulp van steeds meer mensen die hun kennis inbrengen. Je bent van harte welkom om zelf te beoordelen wat je ervan vindt. Geef ons feedback, of nog fijner: kom ook meehelpen! We organiseren zo mogelijk regelmatig een Kerkliedwiki Schrijfdag. Wil je helpen om zo'n dag te organiseren in jouw regio of heb je een geschikte locatie hiervoor? Heel graag.

De verantwoording over keuzes op de Kerkliedwiki en een overzicht van de bronnen die worden gebruikt is te vinden in het Colofon. Wil je meer weten? Neem contact op met Lydia Vroegindeweij via info@kerkmuzieknetwerk.nl.