Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

Vijftig psalmen

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken

Vijftig psalmen is een bundel met vrije vertalingen van 50 psalmen.

Ontstaansgeschiedenis

In de jaren zestig van de twintigste eeuw, toen het Latijn in de katholieke liturgie werd vervangen door het Nederlands, ontstond in kringen van liturgisten de behoefte aan een nieuwe psalmvertaling die enerzijds een getrouwe weergave zou zijn van de Hebreeuwse grondtekst, en anderzijds geschikt zou zijn voor liturgisch gebruik: goed zegbare en zingbare teksten. De toen gangbare Canisiusvertaling werd niet geschikt gevonden. De dichters Huub Oosterhuis en Michel van der Plas en de exegeten Han Renckens en Pius Drijvers vertaalden uit eigen initiatief vijftig psalmen. Aanvankelijk waren ook Gerard Wijdeveld, Gabriël Smit, Tom Naastepad en Wim Beuken erbij betrokken. De keuze van vertaalde psalmen was zowel bepaald door de liturgisch behoefte, als door de ambitie om de diverse genres aan de orde te laten komen. Aan de vertaling werd gewerkt vanaf 1962. De bundel met de ondertitel Proeve van een nieuwe vertaling, verscheen in 1967. In 2001 is een 15e druk uitgegeven bij Ten Have te Utrecht (ISBN 9789025952587).

Beurtzangen

De Vijftig psalmen vormden de basis voor een aantal beurtzangen die ontstonden in de Amsterdamse Werkgroep voor Volkstaalliturgie. Het concept van de beurtzang was geïnspireerd door de Fransman Joseph Gelineau, die net als Oosterhuis en Huijbers (toen nog) behoorde tot de orde der Jezuïeten. Een deel van Gelineaus psalmbewerkingen was al in 1957 in het Nederlands vertaald en gepubliceerd. Huub Oosterhuis selecteerde en rangschikte de psalmverzen, Bernard Huijbers componeerde de muziek. De beurtzangen worden gekenmerkt door eenvoudige, vaak aan het Gregoriaans ontleende melodieën in een afwisselend ritme (veel syncopen) en eenvoudige meerstemmigheid. Zij werden zeer geliefd in de katholieke liturgie, mede door de opname in de belangrijkste bundels. Naast deze beurtzangen voorzag Bernard Huijbers nog veel psalmteksten van muziek; deels ook in de vorm van beurtzangen, deels ook op andere melodieën, niet zelden rechtstreeks ontleend aan het Gregoriaans. In latere bundels en publicaties worden de teksten van de beurtzangen dikwijls uitsluitend aan Huub Oosterhuis toegedicht, of wordt slechts zijdelings verwezen naar de bundel Vijftig psalmen - zonder de namen van de overige auteurs. In de bundel Verzameld liedboek wordt bijvoorbeel volstaan met een korte algemene verwjizing in de inleiding: “Voor een aantal psalmen is gebruik gemaakt van de vertaling Vijftig psalmen uit 1967” (pag. ix).

Nieuwe bewerkingen door Oosterhuis

Na de publicatie van Vijftig psalmen heeft Huub Oosterhuis een aantal teksten nog bewerkt; doorgaans onder titels als Lied naar psalm ##. Hij probeerde daarbij algemene, weinig zeggende religieuze woorden als heil, zonde, glorie, te concretiseren; daarnaast bracht hij ook meer afwisseling aan in de zinsbouw. De verzameling 150 Psalmen vrij bevat nog enkele fragmenten uit de Vijftig psalmen, maar het merendeel zijn herdichtingen van Oosterhuis zelf, vaak vrij ver verwijderd van de originele tekst (zij het niet van de bedoeling van die originele tekst).

Literatuur

  • Kees Kok (1990). De vleugels van een lied. Over de liturgische poëzie van Huub Oosterhuis. Baarn: Ambo. ISBN 902630966X. De Vijftig psalmen worden besproken op pagina 45-54].

Externe links

Zie het artikel Voor teksten uit Vijftig psalmen die op muziek zijn gezet zie de subpagina Liederen.