Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.
|
't Uur van het scheiden
Mogelijk staat het wel in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
| 't Uur van het scheiden Een lied voor het laatste uur | |
| Vorm | Strofelied |
| Herkomst | |
| Titel | Hora novissima |
| Tekst | |
| Dichter | Bernard van Morlas |
| Vertaler | Jan Wit |
| Bijbelplaats | Lucas 12:35-40 2 Korintiërs 5:10 1 Tessalonicenzen 5:1-11 2 Petrus 3:10 Openbaring 20:11-15 |
| Metrisch | 5-6-6-4-6-7 |
| Muziek | |
| Componist | Frits Mehrtens |
| Solmisatie | 1-2-3-2-7-5-1-2-3-2-7 |
| Gebruik | |
| Thema | Levenseinde Uitvaart |
| Liedbundels | |
| Adem van het jaar 209b | |
| Ministeriale 53 | |
| Zingend Geloven 2-114 | |
Jan Wit vertaalde een middeleeuwse liedtekst tot 't Uur van het scheiden. Frits Mehrtens schreef de melodie.
Inhoud
Tekst
Ontstaan
De Nederlandse tekst werd voor het eerst gebruikt bij de uitvaartdienst van de Amsterdamse predikant dr. J.J. Meuzelaar (1919-1962). De thematiek van het levenseinde is duidelijk in allerlei bewoordingen aanwezig. Scheiden, waakzaamheid, bevrijding van angsten, hemelrijk, verhoging van gebogenen, toorn en genade, het laatste gericht : het zijn evenzovele trefwoorden die het 'uur van het scheiden' markeren.
De oorspronkelijke vorm van de middeleeuwse liedtekst 'Hora novissima' bestond uit vijf strofen van telkens twee lange regels. Jan Wit publiceerde zijn vertaling/bewerking in zijn bundel geestelijke liederen, getiteld 'Ministeriale' (Haarlem, 1966).
Zowel binnen- als eindrijmen zijn door de vertaler met groot vakmanschap geplaatst.
Opgemerkt kan worden dat (om technische redenen) de tekst en muziek in de meeste uitgaven in vier regels worden afgedrukt, terwijl de oorspronkelijke vorm dus bestaat uit strofen van telkens twee lange regels. Wim Pendrecht en Wim Kloppenburg besteden hieraan uitvoerige aandacht bij hun bespreking van het 'lied van de maand' in 'Organist en Eredienst' van oktober 2001. Idealiter wordt de tekst van de strofen als volgt afgedrukt: regel 1 (metrum 5 + 6); regel 2 (metrum 6); regel 3 (metrum 4 + 6) en regel 4 (metrum 7).
Muziek
Onderstaande toelichting wordt ontleend aan 'Commentaar bij Zingend Geloven' II-190 (n.b.: oude nummering). In sobere, maar geniale eenvoud volgt deze melodie de tekst 'Hora Novissima'. De weg van het bereiken van 'het nieuwste uur' is geschreven in de vorm van een spiraal... evenals de schematische weergave van de psychische ontwikkeling van een kind of de geschiedenis van de mensheid: langzaam opklimmen - terugval (regressie), iets hoger opklimmen, iets minder laag terugvallen enz. Al in de eerste melodieregel is deze beweging te herkennen, die langzaam en moeizaam verder klimt in regel 2. Het doorklimmen verder omhoog gebeurt in regel 3; de slotregel eindigt niet - zoals te verwachten was - op c, maar valt weer terug 'in de diepte' van g kleine terts. Zo wordt de spiraal omhoog een ronddraaiend wiel, een 'rad van de tijd'.
Mehrtens volgt met motivische herhalingen zo letterlijk het binnenrijm in de tekst. De doorlopende beweging wordt ook nog een onderstreept door het permanent doorbewegende kwartenritme, dat alleen op de twee slotnoten van de regelparen met een halve noot onderbroken wordt.
Literatuur
Toelichting:
- Organist & Eredienst: okt.2001, blz.212 (W.Pendrecht/W.Kloppenburg)
- Arie Eikelboom, Hymnologie XVI, p. 109-111, ISBN 9789082249088
