Kerkliedwiki bundels.png
Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen!

Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.

Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl
Kerkliedwiki bundels.png Kerkliedwiki wijst je de weg naar meer dan 10.000 liederen! Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.

Op Liturgiewerkplaats.nl bieden we je inspiratie en concrete tips rond kerkmuziek en vieren Abonneer je op de nieuwsbrief.

Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas. Meer weten of vragen over Kerkliedwiki? info@kerkmuzieknetwerk.nl

De nacht is ver gevorderd

Uit Kerkliedwiki
Ga naar: navigatie, zoeken
Dit lied is niet te vinden in één van de veelgebruikte liedbundels.
Mogelijk staat het wel in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
De nacht is ver gevorderd
Vorm Strofelied
Herkomst
Titel Der Nacht ist vorgedrungen
Taal Duits
Land Duitsland
Periode 20e eeuw
Tekst
Dichter Jochen Klepper
Vertaler Titia Lindeboom
Bijbelplaats Romeinen 13:11-14
Jesaja 8:23
Jesaja 9:1-6
Metrisch 7-6-7-6-7-6-7-6
Muziek
Componist Johannes Petzold
Melodie Die Nacht ist vorgedrungen
Solmisatie 3-6-6-5-3-4-3
Gebruik
Kerkelijk jaar Adventstijd
Kerstnacht
Thema Licht en duisternis
Liedbundels
Evangelisches Gesangbuch 19
Gotteslob 220
Het licht breekt door de wolken 8

De nacht is ver gevorderd is een vertaling van het Duitse kerklied Die Nacht ist vorgedrungen. De tekst is geschreven door Jochen Klepper (1903-1942) en vertaald door Titia Lindeboom. In Nederland is het lied vooral bekend in de vertaling van Jan Willem Schulte Nordholt, getiteld: De nacht is haast ten einde. De melodie is gecomponeerd door Johannes Petzold (1912-1985).

Opname beluisteren

  • Duitse versie

Liedbundels

De Duitse versie van het lied staat in het Evangelisches Gesangbuch (EG 16), in Gotteslob (GL 220), in Mennonitischen Gesangbuch (MG 249) en in Gesangbuch Feiern & Loben (FL 190). In Colours of Grace is ook de Duitse, Engelse, Franse, Tsjechische en Noorse tekst opgenomen. In de vertaling van Jan Willem Schulte Nordholt is dit lied te vinden in de volgende liedbundel(s): Liedboek 2013 445, Liedboek voor de kerken Gezang 130 en Weerklank 104.

Tekst

De nacht is ver gevorderd,
de dag is niet meer ver.
Laat nu je lofstem horen
en prijs de Morgenster!
Zo helder als Hij flonkert,
er gloort een nieuw begin.
Wie pijn leed in het donker,
die stemt nu vrolijk in.

Een Kind is ons geboren!
De Koning wordt een knecht!
God zoekt, wat was verloren,
brengt ons voorgoed terecht.
Wie schuldig was bevonden,
verheft nu blij het hoofd,
want God vergeeft de zonden
van wie in ʼt Kind gelooft.

De nacht zal snel verdwijnen.
Kom, haast je naar de stal
en zie de Ster verschijnen,
die richting geven zal.
Je zult het heil daar vinden,
al eeuwenlang verwacht.
God zélf wil zich verbinden,
met mensen van de nacht.

Nóg is het dikwijls duister,
nóg dreigt de bange dood.
Maar Christus in zijn luister
schijnt over angst en nood.
Al lijkt het donker machtig,
Zijn liefde licht ons bij.
Gods redding is waarachtig,
Zijn goedheid maakt ons vrij.

God wil in zwarte nachten
verlichtend naast ons staan.
Ons leed zal Hij verzachten,
ons lot trok Hij zich aan.
De Schepper van de aarde,
is zondaars goedgezind.
Al wie de Zoon aanvaardde,
aanvaardt Hij als zijn kind.

Ontstaan en inhoud

Het lied is ontstaan op 18 december 1937. Het is geïnspireerd op de tekst uit de Brief van Paulus aan de Romeinen (Rom. 13:11-12): „Und das tut, weil ihr die Zeit erkennt, nämlich dass die Stunde da ist, aufzustehen vom Schlaf, denn unser Heil ist jetzt näher als zu der Zeit, da wir gläubig wurden. Die Nacht ist vorgerückt, der Tag aber nahe herbeigekommen. So lasst uns ablegen die Werke der Finsternis und anlegen die Waffen des Lichts. (Röm 13,11–12 LUT)“

De tekst staat vol met bijbelse citaten: den „Morgenstern“ (Offb 22,16 LUT), „zur Nacht geweinet“ (Ps 30,6 LUT), „alle Engel dienen“ (Hebr 1,6 LUT), „von Gottes Angesicht kommende Rettung“ (Apg 3,20 LUT), „Gott will im Dunkel wohnen“ (1 Kön 8,12 LUT), „wer dem Sohn vertraut, kommt aus dem Gericht“ (Joh 5,24 LUT), wie auch an zahlreichen Zitaten aus der Gesangbuchtradition, „Angst und Pein“ (Herr Jesu deine Angst und Pein), „dem alle Engel dienen“ (Dies ist die Nacht da mir erschienen), „lässt den Sünder nicht“ (Ist Gott für mich, so trete gleich alles wider mich).

Tekstdichter

Jochen Klepper (1903-1942) studeerde eerst enige tijd theologie, maar koos later voor de journalistiek en de literatuur. Hij woonde vanaf 1932 in Berlijn en was getrouwd met een joodse vrouw die uit haar eerste huwelijk twee dochters meebracht. Toen in 1942 de deportatie van zijn jongste stiefdochter dreigde, koos hij met zijn gezin vrijwillig voor de dood. Na de oorlog werden zijn dagboeken gepubliceerd. Hij is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de vernieuwingsbeweging rond het kerklied in de Duitse kerken. In 1938 publiceerde hij een bundel gedichten onder de titel Kyrie. Geistliche Lieder.. Dit lied is daarin te vinden onder de titel Weihnachtslied. De teksten van Klepper hebben een hoog bijbels gehalte, waarbij geen ruimte is voor sentimenten. Te midden van de duisternis van zijn tijd en zijn eigen leven schreef hij een lied over het licht.

Muziek

De melodie is van de cantor Johannes Petzold en kreeg een plaats in de bundel Neue Weihnachtslieder, die in 1939, een jaar na de publicatie van Kleppers bundel, verscheen. Kenmerkend voor de vernieuwende stijl van de melodie, geschreven in de barvorm, is het modale karakter ervan, in tegenstelling tot de majeur- of mineurmelodieën uit de 19e eeuw. Een tweede kenmerk is de ritmische structuur die meer overeenkomsten met de tactus heeft, dan met de traditionele maatsoorten.


Culturele informatie

  • Het Athesinus Consort Berlin heeft dit lied in het Duits opgenomen in een kleine meerstemmige bezetting.

Literatuur

Toelichtingen:

  • Een lied vanuit het duister : gezang 130 / Arie Eikelboom. In: Eredienstvaardig, jrg. 1 (1985) nr. 4, p. 170-176.
  • Jan T. Bakker: Gezongen evangelie, blz.47 (Liedmeditatie)
  • Pieter Endedijk: Opstapcurcus voor kerkorganisten deel 2, blz.24
  • Muziek & Liturgie, augustus 2011, blz. 25 (Wim Kloppenburg)

Externe links