Je kunt niet dieper vallen

Titel

Je kunt niet dieper vallen

Oorspronkelijke taal en titel

Duits: 'Du kannst nicht tiefer fallen'

Liedbundels

Dit lied is opgenomen in de volgende liedbundels:
Liedboek 2013	916
Evangelisches Gesangbuch	533
Gesangbuch der Ev.-Reformierten Kirchen der Schweiz	698
Op de wijze van het lied	122

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.

Ontstaan

In de Tweede Wereldoorlog werd Pötzsch als marinepredikant in Nederland gestationeerd. Hij ziet het platgebombardeerde Rotterdam en bezoekt ook Nederlandse verzetsstrijders die in Scheveningen gevangen zitten. Eind 1940 reist hij af naar Parijs om in opdracht van een meerdere te pleiten voor de vrijlating van een ter dood veroordeelde. Zijn pleidooi is tevergeefs.Tijdens dit verblijf in Parijs ziet hij het beeld ‘La main de Dieu’ (de hand van God) van Rodin. Rodin laat in dit beeld zien hoe God twee mensen uit een aardklomp schept.In het beeldhouwwerk van Rodin zit een beweging van beneden naar boven: de hand van God rijst op uit een ruig blok marmer. Met zijn hand kneedt hij de aardklomp waar twee mensen uit ontwaken. Het laat God zien als een beeldhouwer. Of misschien nog veel meer: de kunstenaar die als een god de wereld schept. Als Pötzsch het beeldhouwwerk ziet, treft hem dit beeld op een andere manier. Midden in de verschrikkingen van de oorlog ziet hij niet een scheppingsdaad, hij ziet een omgekeerde beweging: een mens die uit de hemel naar beneden tuimelt en valt totdat de hand van God hem opvangt. Als hij thuiskomt schrijft hij dit lied, dat zijn weg gevonden heeft in het Zwitserse en Duitse liedboek (EG 533). Zijn Nederlandse vriend Jacques Beers (1902-1947) schreef er een melodie bij.

Inhoud

Voornaamste referentie aan de bijbel: Wijsheid 3:1 'De zielen van de rechtvaardigen zijn in Gods hand, geen kwaal kan hun deren'. Voorts 2 Samuël 24:14 en Lukas 23:46.

Dichter

Arno Pötzsch (1900-1956)

Vertaler

Sytze de Vries

Muziek

Componist melodie

Hans Hauzenberger

Hymnologische informatie

Er bestaan melodieën van Jacques Beers, Hans Georg Bertram, Herbert Gadsch, Hans Hauzenberger, Frieder Ringeis, Gerhard Schnitter en Hans Jansen op dit lied.

Culturele informatie

• Het lied is in Duitsland zeer bekend geworden toen de voorzitter van de EKD, bisschop Margot Käßmann, dit lied citeerde toen ze in 2010 terugtrad als voorzitter en bisschop omdat ze in de tijd voor Pasen een verkeersovertreding beging, terwijl ze een alcoholpercentage van 1,54 ‰ had.

• Martin Lichtfuss "The Hand of God" — Meditation No. 1 for organ after the sculpture by Auguste Rodin

<videoflash>sBKUOoo9NMI|300|150</videoflash>

Like many of Rodins sculptures the "Hand of God" represents a study about love: God has created love in shape of a pair (!), with all that eroticism that the sculptor expressed in his incomparable way. There is nothing to add to this, particularly since music generally remains mysterious. But there is another fascinating layer: fragmentary elements that always play an out-standing role in Rodin's works. They also become prolific in music: abrupt tendency reversals, precipitous developments, anti-conclusions etc. Love too will never be "fin-ished". The viewer/listener can "complete" in thoughts. The "Hand of God" has initiated something, nothing finished yet, and we aspire after confidence, striving for "completion". The association with J. S. Bach's anthem "Was Gott thut, das ist wohlgethan" resulted from meditation; dissociated however - provided with a question mark.

Kurt Estermann - Orgel

Literatuur

• A. G. Soeting ‘Jacques Beers (1902-1947) ein unbekannter niederländischer Kirchenmusiker’ in: I.A.H. Bulletin nr.39 (2011) S. 217-228

Externe links

• Over de samenhang van dit lied met het gedicht 'Herbst' van de dichter Rainer Maria Rilke: http://www.coenwessel.nl/Rilke.html