Gesproken hebt U, Heer vanaf de berg

Dit lied is niet te vinden in één van de veelgebruikte liedbundels.
Mogelijk staat het wel in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.

Gesproken hebt U, Heer, vanaf de berg Vrijheid van het woord
Vorm	Strofelied
Herkomst
Taal	Nederlands
Land	Nederland
Periode	2015
Tekst
Dichter	Ria Borkent
Bijbelplaats	Exodus 20:2-3 Matteüs 5:1 Matteüs 15:18-20 Lucas 7:22 Galaten 5:1
Metrisch	10-11-10-11-10-11
Muziek
Componist	Peter Sneep
Solmisatie	5-5-6-5-4-3-5-3-2-1
Gebruik
Liturgie	Rond de Schriften
Thema	Vrede en gerechtigheid
Liedbundels
Een vogel is er thuis 68

Gesproken hebt U, Heer, vanaf de berg is een lied geschreven door Ria Borkent en op muziek gezet door Peter Sneep.

Tekst

De tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.

De beginregels van de vier coupletten luiden:

• 1. Gesproken hebt U, Heer, vanaf de berg
• 2. U, Jezus sprak ons toe vanaf de berg
• 3. En toch, zoveel verslaving is in mij
• 4. Zo liefdevol als Jezus mensen dient

Ontstaan

Het lied is geschreven op initiatief van predikant Matthijs Haak uit Dordrecht, naar aanleiding van de terroristische aanslagen in Parijs in november 2015.

Inhoud

Het lied werd voor het eerst gepubliceerd in het christelijke magazine OnderWeg op 29 november 2015. Daarbij schreven initiatiefnemer Matthijs Haak en Ria Borkent onderstaande toelichting.

'Hierbij bieden wij de kerken een lied aan om te zingen bij extremistisch geweld: ‘Vrijheid van het Woord’. Een lied om onze aandacht op de Heer te richten en in vertrouwen te blijven leven.

Recent werd Parijs getroffen door gruwelijke aanslagen (13/11). Eerder al waren Charlie Hebdo en een Joodse supermarkt het doelwit van terreur. Meer en meer realiseren we ons dat 9/11 (VS), de moord op Van Gogh (2004) en de aanslagen in Madrid (2004) en Londen (2005) geen incidenten waren. Niemand kijkt ervan op als er wordt gezegd dat de volgende aanslag overal kan plaatsvinden. Kun je onder zulke omstandigheden nog in vertrouwen leven?

Het lied ‘Vrijheid van het Woord’ wil hierbij helpen. Het richt onze aandacht op de Heer. Hij ging aan geweld te gronde. Op executieplaats Golgota droeg Hij de meest extreme straf. Zo zingen we ter ere van Jezus. Dankzij Hem zijn we totaal bevrijde mensen, Gods eigen kinderen. En in dat licht ontstaat er ruimte om te ontspannen. Ruimte om te leven of misschien te sterven. Ruimte om te doen wat goed is in onze maatschappij.

‘Vrijheid van het Woord’ beperkt zich niet tot de afwijzing van geweld in Gods naam. Het lied heeft ook een geopolitieke component in de spanning tussen het Midden-Oosten en het Westen. En het lied kent een religieuze component. Denk aan discussies over geloof en geweld of aan het steeds terugkerende islamdebat. Het gaat verder ook over gevoelens van vernedering en uitsluiting.

Eén en ander komt samen in de uitspraak van een jongen uit de Parijse banlieue Saint-Denis. Hij zei dat de aanslagen van 13 november verschrikkelijk waren. En voegde eraan toe: ‘Dat krijg je ervan als je (…) moslims bombardeert’ (NRC Handelsblad, 16 november 2015).

‘Vrijheid van het Woord’ herinnert ons eraan dat God altijd heeft gezegd God te zijn van álle volken, íedere cultuur en élk individu. Als IS hoopt op een eindtijdgevecht, realiseren we ons dat Jezus’ komst als rechter de hoop is van álle volken (Opwekking 618, Jesaja 42).

Dit leerdicht zet in bij de bevrijdende leefregels van God (Exodus 20). Het lied kijkt mee als de bevrijder zelf in Jezus op aarde komt. Jezus laat zien hoe diep onze verslaving, moordzucht, geldings- en overlevingsdrang zitten.

Het lied laat ons vervolgens het meest bevrijdende moment ooit voelen. Golgota doorkruist al onze pogingen om op onze manier in vrede te leven. Aan het kruis strekt Jezus zijn beide armen uit. Zo is Jezus Gods ultieme uitnodiging aan een wereld die vastzit in een cirkel van geweld, een wereld waarin de ene cultuur wil domineren over de andere.

Een cultuur van oog om oog loopt dood. Net zo goed wordt de wereld niet beter als je de vrijheid van meningsuiting belijdt in #jesuisCharlie. Het Woord was bij God en was God en is mens geworden (Johannes 1). Het Woord werd een slaaf om ons te redden. De vrijheid van het Woord was dat Jezus zich omhoog liet tillen aan het kruis (Johannes 3). Zo zijn we gered. ‘Vrijheid van het Woord’ laat deze Heer stralen.'

Kort na publicatie in OnderWeg werd het lied ook gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad en het Nederlands Dagblad'. Op de zondagen daarna werd het in veel kerken gezongen.

Muziek

De eenvoudige melodie van dit lied is overzichtelijk van opzet. Regel 1 / 2 is gelijk aan regel 3 / 4. Regel 5 is hetzelfde als regel 1, maar één toon hoger. Regel 6 herhaalt dat motief nog een toon hoger en sluit daarna af op de grondtoon. Het lied is een geheel. Te hopen is dan ook dat er bij het zingen ervan geen coupletten worden overgeslagen.

Hymnologische informatie

• Bij de publicatie in het blad OnderWeg had het lied zes strofen. Ria Borkents heeft in de bundel Een vogel is er thuis de verzen 4 en 5 geschrapt. De luidden als volgt:

Want Jezus zegt: ‘Strijd jij om in te gaan,
Ik geef een eeuwig leven jou in handen.’
Het kruis, zijn slavenjuk, biedt vrede aan ‐
een warm onthaal van vrijheid, open armen.
Hij helpt je in de strijd van het bestaan
en geeft als wapen: liefde voor de ander.

U, Jezus, ging te gronde aan geweld
en droeg van alle straf de meest extreme.
Wie nu naar wapens grijpt, is antiheld,
ik hoef geen wraak op anderen te nemen.
Het oordeel blijft aan God die kwaad vergeldt,
Gods Zoon komt zelf als rechter uit de hemel.

• In de eerste versie was de ondertitel van het lied 'Jezus straalt in een wereld van haat en vergelding ‐ een leerdicht'. De eerste regel luidde: 'U hebt gesproken, Heer, vanaf de berg'. Ook in de andere coupletten van het lied bracht Borkent enige wijzigingen aan.

• Het lied is ook te zingen op de Geneefse melodie van Psalm 119, vermeldt Ria Borkent in de bundel Een vogel is er thuis onder dit lied.