Tips nodig? Zo kun je een lied zoeken. Hier vind je een overzicht van alle liedbundels.
Wil je ons werk steunen? Hier vind je meer over doneren of koop onze unieke Ubi-cari-tas.
|
Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort: verschil tussen versies
Regel 1: | Regel 1: | ||
− | + | {{DpOrigineel}} | |
* [[Bewaar ons, Here, bij uw woord (Boendermaker)]] vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door [[Pieter Boendermaker]], (o.a. in Liedboek voor de kerken 1973). | * [[Bewaar ons, Here, bij uw woord (Boendermaker)]] vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door [[Pieter Boendermaker]], (o.a. in Liedboek voor de kerken 1973). | ||
* [[Bewaar ons, Here, bij uw Woord (Den Besten)]] vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door [[Ad den Besten]] | * [[Bewaar ons, Here, bij uw Woord (Den Besten)]] vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door [[Ad den Besten]] | ||
Regel 6: | Regel 6: | ||
* [[Uw stem, Heer, hebben wij gehoord]] vrije vertaling door [[Jaap Zijlstra]] in [[Liedboek (2013)]]. | * [[Uw stem, Heer, hebben wij gehoord]] vrije vertaling door [[Jaap Zijlstra]] in [[Liedboek (2013)]]. | ||
− | {{ | + | {{Infobox lied |
+ | |beginregel=Bewaar ons, Here, bij uw woord | ||
+ | |vorm=Strofelied | ||
+ | |oorspr-titel=Erhalt uns Herr, bei deinem Wort | ||
+ | |taal=Duits | ||
+ | |land=Duitsland | ||
+ | |periode=16e eeuw | ||
+ | |dichter1=Martin Luther | ||
+ | |vertaler1=Pieter Boendermaker | ||
+ | |metrisch1=8-8-8-8 | ||
+ | |melodie1=Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort | ||
+ | |herkomst melodie1=Wittenberg 1543 | ||
+ | |solmisatie1=2-4-2-1-2-4-3-2 | ||
+ | |Kerkelijk jaar=Hervormingsdag; | ||
+ | |Thema=Kerk en gemeente; Navolging; Levenseinde | ||
+ | |LvdK Gez=310 | ||
+ | |HH=530 | ||
+ | |Liedbundels={{Ld lb|Bavoliedboek|301}}{{Ld lb|Colours of Grace|126}}{{Ld lb|Gezangboek der Evangelisch-Lutherse Kerk|140}} | ||
+ | }} | ||
+ | [[File:Erhalt_uns_Herr.jpg|right|thumb|260px|'Erhalt uns Herr' in ''Magdeburger Gesangbuch'']] | ||
+ | '''Bewaar ons, Here, bij uw woord''' is een vertaling van het lied '''Erhalt uns Herr, bei deinem Wort''', geschreven door [[Martin Luther]] (1483-1546) in 1541. De vertaling is van [[Pieter Boendermaker]]. | ||
+ | |||
+ | == Opname beluisteren == | ||
+ | |||
+ | |||
+ | * [[Henk Lemckert]] op orgel Abdijkerk van Loosduinen. C.F. in tenor. Te beluisteren op: ([https://www.liedboekzettingen.nl/category/liedboek-1973/lvk-310 Liedboekzettingen.nl]) | ||
+ | |||
+ | == Tekst == | ||
+ | De Nederlandse tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven. | ||
+ | |||
+ | === Ontstaan === | ||
+ | Het lied ''Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort'' is door Martin Luther geschreven. In de tijd van Luther was er regelmatig oorlog tussen het Romeinse Rijk en de Turken. Toen de strijd tussen de keizer en de Turken tot een hoogtepunt kwam in 1541 schreef Luther een strijdlied, omdat de keurvorst hem om hulp vroeg. Dat werd: ‘Erhalt uns Herr, bei deinem Wort’. Luther maakte gebruik van een bekende melodie van een oude Latijnse hymne. Hij bewerkte die zo, dat elk belangrijk woord in het lied een zeker accent kreeg. Volgens het opschrift was het lied bedoeld voor kinderen: "Ein Kinderlied, zu singen wider die zween Ertzfeinde Christi und seiner heiligen Kirchen, den Bapst und Türcken" ("Een kinderlied, om te zingen tegen de twee aartsvijanden van Christus en zijn heilige kerk, de paus en de Turken.”) Men zag in het gezongen gebed van onschuldige kinderen een laatste redding uit het gevaar. | ||
+ | Zo werd het in 1542 een heus strijdlied tegen de achtergrond van de oorlog tegen de Turken en sentimenten tegen de paus. Vanwege de opruiende tekst in de tweede regel ''und steur des Papsts und Türcken mord'' werd het eeuwenlang als een omstreden protestants lied gezien. Maar deze tekst is al weer een paar eeuwen in alle huidige liedboeken weggelaten. | ||
+ | Het huidige lied is een lied waar in de drie strofes respectievelijk God, Christus en de Heilig Geest wordt bezongen. | ||
+ | |||
+ | ==Muziek== | ||
+ | === Muziekuitgaven === | ||
+ | * Michael Praetorius - Erhalt uns Herr bei deinem Wort. Vierstemmig (SATB), a capella. Canon. [http://www2.cpdl.org/wiki/index.php/Erhalt_uns_Herr_bei_deinem_Wort_%28Michael_Praetorius%29 Te downloaden op Choralwiki]. | ||
+ | * Michael Praetorius - 17-stemmig. | ||
+ | : {{youtube|Y-flbSceuxg}} | ||
+ | * Balthasar Resinarius - Erhalt uns Herr bei deinem Wort. [http://imslp.org/wiki/Erhalt_uns,_Herr,_bei_deinem_Wort_%28Resinarius,_Balthasar%29 Te downloaden op IMSLP]. | ||
+ | : {{youtube|h5D4O2sa6UM}} | ||
+ | * Dietrich Buxtehude - Erhalt uns Herr bei deinem Wort (BuxWV 185) | ||
+ | : {{youtube|rTwU4lDyHh0}} | ||
+ | * J.S. Bach | ||
+ | * Pachelbel | ||
+ | {{Zie artikel|Zie [[Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort (melodie)]] voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.}} | ||
+ | |||
+ | == Hymnologische informatie == | ||
+ | * In Colours of Grace is ook de Duitse, Engelse, Franse, Tsjechische, Finse en Noorse tekst opgenomen. | ||
+ | * Van dit lied zijn verschillende vertalingen in het Nederlands beschikbaar: | ||
+ | ** [[Heer, houd ons staande bij uw Woord]], vertaald door [[Pieter Boendermaker]], in [[Gezangboek der Evangelisch-Lutherse Kerk]] (nr. 140). | ||
+ | ** [[Bewaar ons, Here, bij uw Woord]], vertaald door [[Ad den Besten]], gepubliceerd in [[119 Gezangen]]. | ||
+ | De beide hierboven genoemde vertalingen van Den Besten en Boendermaker zijn als een soort compromis 'samengevoegd' en in het Liedboek voor de Kerken opgenomen. | ||
+ | ** [[Bewaar ons, Here, bij uw woord]], vertaald door [[Pieter Boendermaker]], o.a. in [[Liedboek voor de Kerken]]. | ||
+ | ** [[Houd ons bijeen, God, rond uw woord]] is een nieuwere vertaling, gemaakt door [[Sytze de Vries]] ([[Liedboek]] 721). | ||
+ | ** [[Jaap Zijlstra]] maakte, geïnspireerd op dit lied een vrije bewerking [[Uw stem, Heer, hebben wij gehoord]] ([[Liedboek]] (2013). | ||
+ | |||
+ | == Culturele informatie == | ||
+ | * [[Johann Sebastian Bach]] schreef een cantate over dit lied - BWV 126. Artikel over deze cantate op de [http://de.wikipedia.org/wiki/Erhalt_uns,_Herr,_bei_deinem_Wort,_BWV_126 Duitse Wikipedia]. | ||
+ | |||
+ | == Literatuur == | ||
+ | * {{Aut|Smelik, J.}} (2006) - 'Liedboek gezang 310: Bewaar ons, Here, bij uw woord.' in: ''Reformatie,'' 81e jrg. nr. 33, 20 mei 2006. [https://handboekgkv.nl/websites/scholma/hb.nsf/3de6f79b7d03133cc1256cf700323807/f8fe9c0198096b03c125716a0041ce5b?OpenDocument alhier] online beschikbaar (geraadpleegd 2016-10-22). | ||
+ | Toelichting: | ||
+ | * Met uw instemming 1-3-65 | ||
+ | * Arie Eikelboom, Hymnologie II, blz. 215-221 | ||
+ | |||
+ | |||
+ | == Externe links == | ||
+ | * Artikel over het lied, met de Duitse teksten erbij is te lezen op de [http://de.wikipedia.org/wiki/Erhalt_uns,_Herr,_bei_deinem_Wort Duitse Wikipedia]. |
Versie van 6 jan 2022 om 21:56
Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort is het artikel over het origineel van het lied in de oorspronkelijke taal. Van dit lied zijn de volgende vertalingen bekend:
- Bewaar ons, Here, bij uw woord (Boendermaker) vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door Pieter Boendermaker, (o.a. in Liedboek voor de kerken 1973).
- Bewaar ons, Here, bij uw Woord (Den Besten) vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door Ad den Besten
- Bewaar ons, Vader, bij uw woord vertaling van het Duitse lied van Martin Luther door A. Schroten en Henk van 't Veld, (o.a. in Weerklank).
- Houd ons bijeen, God, rond uw woord, vertaald door Sytze de Vries in Liedboek (2013).
- Uw stem, Heer, hebben wij gehoord vrije vertaling door Jaap Zijlstra in Liedboek (2013).
Mogelijk staat het ook in andere liedbundels. Kijk hiervoor in de infobox rechts, onder het kopje 'Liedbundels'.
Bewaar ons, Here, bij uw woord | |
Vorm | Strofelied |
Herkomst | |
Titel | Erhalt uns Herr, bei deinem Wort |
Taal | Duits |
Land | Duitsland |
Periode | 16e eeuw |
Tekst | |
Dichter | Martin Luther |
Vertaler | Pieter Boendermaker |
Metrisch | 8-8-8-8 |
Muziek | |
Melodie | Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort |
Herkomst | Wittenberg 1543 |
Solmisatie | 2-4-2-1-2-4-3-2 |
Gebruik | |
Kerkelijk jaar | Hervormingsdag |
Thema | Kerk en gemeente Navolging Levenseinde |
Liedbundels | |
Liedboek voor de kerken Gezang 310 | |
Hemelhoog 530 | |
Bavoliedboek 301 | |
Colours of Grace 126 | |
Gezangboek der ELK 140 |
Bewaar ons, Here, bij uw woord is een vertaling van het lied Erhalt uns Herr, bei deinem Wort, geschreven door Martin Luther (1483-1546) in 1541. De vertaling is van Pieter Boendermaker.
Inhoud
Opname beluisteren
- Henk Lemckert op orgel Abdijkerk van Loosduinen. C.F. in tenor. Te beluisteren op: (Liedboekzettingen.nl)
Tekst
De Nederlandse tekst is auteursrechtelijk beschermd en kan daarom hier niet worden weergegeven.
Ontstaan
Het lied Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort is door Martin Luther geschreven. In de tijd van Luther was er regelmatig oorlog tussen het Romeinse Rijk en de Turken. Toen de strijd tussen de keizer en de Turken tot een hoogtepunt kwam in 1541 schreef Luther een strijdlied, omdat de keurvorst hem om hulp vroeg. Dat werd: ‘Erhalt uns Herr, bei deinem Wort’. Luther maakte gebruik van een bekende melodie van een oude Latijnse hymne. Hij bewerkte die zo, dat elk belangrijk woord in het lied een zeker accent kreeg. Volgens het opschrift was het lied bedoeld voor kinderen: "Ein Kinderlied, zu singen wider die zween Ertzfeinde Christi und seiner heiligen Kirchen, den Bapst und Türcken" ("Een kinderlied, om te zingen tegen de twee aartsvijanden van Christus en zijn heilige kerk, de paus en de Turken.”) Men zag in het gezongen gebed van onschuldige kinderen een laatste redding uit het gevaar. Zo werd het in 1542 een heus strijdlied tegen de achtergrond van de oorlog tegen de Turken en sentimenten tegen de paus. Vanwege de opruiende tekst in de tweede regel und steur des Papsts und Türcken mord werd het eeuwenlang als een omstreden protestants lied gezien. Maar deze tekst is al weer een paar eeuwen in alle huidige liedboeken weggelaten. Het huidige lied is een lied waar in de drie strofes respectievelijk God, Christus en de Heilig Geest wordt bezongen.
Muziek
Muziekuitgaven
- Michael Praetorius - Erhalt uns Herr bei deinem Wort. Vierstemmig (SATB), a capella. Canon. Te downloaden op Choralwiki.
- Michael Praetorius - 17-stemmig.
- Balthasar Resinarius - Erhalt uns Herr bei deinem Wort. Te downloaden op IMSLP.
- Dietrich Buxtehude - Erhalt uns Herr bei deinem Wort (BuxWV 185)
- J.S. Bach
- Pachelbel
Zie Erhalt uns, Herr, bei deinem Wort (melodie) voor een overzicht van alle (orgel)literatuur en koorbewerkingen van deze melodie.
Hymnologische informatie
- In Colours of Grace is ook de Duitse, Engelse, Franse, Tsjechische, Finse en Noorse tekst opgenomen.
- Van dit lied zijn verschillende vertalingen in het Nederlands beschikbaar:
- Heer, houd ons staande bij uw Woord, vertaald door Pieter Boendermaker, in Gezangboek der Evangelisch-Lutherse Kerk (nr. 140).
- Bewaar ons, Here, bij uw Woord, vertaald door Ad den Besten, gepubliceerd in 119 Gezangen.
De beide hierboven genoemde vertalingen van Den Besten en Boendermaker zijn als een soort compromis 'samengevoegd' en in het Liedboek voor de Kerken opgenomen.
- Bewaar ons, Here, bij uw woord, vertaald door Pieter Boendermaker, o.a. in Liedboek voor de Kerken.
- Houd ons bijeen, God, rond uw woord is een nieuwere vertaling, gemaakt door Sytze de Vries (Liedboek 721).
- Jaap Zijlstra maakte, geïnspireerd op dit lied een vrije bewerking Uw stem, Heer, hebben wij gehoord (Liedboek (2013).
Culturele informatie
- Johann Sebastian Bach schreef een cantate over dit lied - BWV 126. Artikel over deze cantate op de Duitse Wikipedia.
Literatuur
- Smelik, J. (2006) - 'Liedboek gezang 310: Bewaar ons, Here, bij uw woord.' in: Reformatie, 81e jrg. nr. 33, 20 mei 2006. alhier online beschikbaar (geraadpleegd 2016-10-22).
Toelichting:
- Met uw instemming 1-3-65
- Arie Eikelboom, Hymnologie II, blz. 215-221
Externe links
- Artikel over het lied, met de Duitse teksten erbij is te lezen op de Duitse Wikipedia.